روانشناسی صنعتی و سازمانی

• روانشناسی صنعتی و سازمانی چیست؟
• روانشناسان صنعتی سازمانی چه وظایفی دارند؟
• کار روانشناسان صنعتی چیست؟
• هدف روانشناسی سازمانی چیست؟
• روانشناس صنعتی سازمانی کجا می تواند کار کند؟
• بازار کار روانشناسی صنعتی و سازمانی 
• روانشناس صنعتی سازمانی چه مهارتی باید داشته باشد؟
• دانشجویان روانشناسی صنعتی سازمانی چه چیزهایی یاد میگیرند؟
• روانشناسی صنعتی و سازمانی در ایران
• ارشد روانشناسی صنعتی و سازمانی

روانشناسی صنعتی و سازمانی چیست؟

روانشناسی صنعتی و سازمانی شاخه ای از روانشناسی است که نظریه ها و اصول روانشناسی را در سازمان ها اجرا می کند.این رشته به نحوه افزایش بهره وری در محیط کار و مواردی مانند رفاه جسمی و روحی کارمندان می پردازد.

روانشناسی صنعتی سازمانی بر استخراج اطلاعات و اصول رفتار فردی ، گروهی و سازمانی متمرکز است و از این دانش برای حل مشکلات مربوط به محیط کار استفاده می کند.

اگر به دنبال شناخت گرایش های روانشناسی هستید به صفحه رشته روانشناسی چیست مراجعه نمایید

روانشناسان صنعتی سازمانی وظایف متعددی دارند که شامل مطالعه بر روی رفتار و طرز برخورد کارگران، ارزیابی شرکت ها، تدریس نحوه مدیریت و رهبری و… می باشد.تخصص روانشناسی صنعتی سازمانی باید در مورد ملاحظات اخلاقی و دستورالعمل های قانونی ، اداری و اجرایی مربوط به فعالیت در محل کار آگاهی داشته باشد.

روانشناسان I / O ، متخصصانی هستند که در زمینه طراحی ، اجرا و تفسیر تحقیقات روانشناسی مهارت دارند و از نتایج پژوهش خودشان برای کمک به رفع مشکلات انسانی و سازمانی استفاده می کنند.

هدف کلی رشته روانشناسی صنعتی سازمانی مطالعه و درک رفتار انسان در محیط کار است.

وظایف روانشناس صنعتی و سازمانی چیست؟

وظایف روانشناس صنعتی و سازمانی این است که از اصول روانشناختی و روش تحقیق برای حل مسائل مربوط به محل کار و بهبود کیفیت زندگی استفاده کند.

یکی از وظایف روانشناس صنعتی یافتن افراد متناسب با توانایی های آنهاست مثلا پیدا کردن شغل مناسب برای بیماران ام اس

روانشناسان صنعتی و سازمانی به مدیریت و بهره وری محل کار و بررسی سبک های کاری کارمندان میپردازند. موارد زیر برخی از وظایف روانشناسان صنعتی سازمانی می باشد:

• اعمال تحقیقات روانشناختی در محل کار
• کار کردن با دفاتر منابع انسانی
• کمک کردن در جهت استخدام کارمندان واجد شرایط
• کمک به آموزش کارمندان و ایجاد انگیزه در نیروی کار
• ارزیابی عملکرد شغلی کارمندان
• افزایش راندمان و کارایی کسب و کار شرکت
• بهبود بخشی به زندگی کارفرمایان و کارمندان
• مطالعه روی رفتار  و ترجیحات مصرف کنندگان و بدست آوردن رضایت مشتری

روانشناسی صنعتی چیست؟

روانشناسی صنعتی بر روی نحوه تطبیق بهتر افراد با نقشهای شغلی خاص متمرکز است. به این بخش از روانشناسی I-O ، روانشناسی پرسنل هم می گویند.

روانشناسان صنعتی، ویژگی های کارمندان را ارزیابی می کنند و سپس این افراد را به سمت شغل هایی هدایت می کنند که می توانند در آنها عملکرد موثری داشته باشند. از دیگر وظایف روانشناسان صنعتی، آموزش کارمندان ، تدوین استانداردهای عملکرد شغلی و اندازه گیری کارایی شغلی است.

نقش روانشناسی صنعتی در محیط کار

روانشناسان صنعتی اداره منابع انسانی یک سازمان را بر عهده دارند.آنها رفتار کارکنان را در محیط کار زیر نظر می گیرند ، روند کار و اقدامات سازمانی را برآورد کرده و فرصت های پیشرفت را شناسایی می کنند. زمینه های اصلی روانشناسی صنعتی شامل موارد زیر است:

استخدام

روانشناسان صنعتی با توسعه فرآیندهای استخدام و انتخاب پرسنل مناسب ، به بخش منابع انسانی کمک می کنند. تهیه آگهی های شغلی ، تعریف صلاحیت های اصلی و … از جمله دیگر وظایف روانشناس صنعتی است.

آموزش کارمندان

روانشناسان صنعتی با تجزیه تحلیل مشاغل مختلف ، مهارت ها و توانایی های لازم برای انجام موثر یک کار خاص را تعیین کرده و از اطلاعات بدست آمده برای توسعه و ارزیابی برنامه های آموزشی و توسعه مهارت های کارمندان استفاده می کنند.

زندگی کاری و رضایت کارمندان

این حوزه از روانشناسی صنعتی مربوط به میزان رضایت ، انگیزه ، سلامتی ، ایمنی و رفاه کارکنان است. بنابراین نقش روانشناس صنعتی ارزیابی رفاه و رضایت کارکنان در محل کار و یافتن راه هایی برای بهبود محیط کار است.

مدیریت اجرایی

روانشناسان صنعتی بوسیله انجام ارزیابی های عملکرد، پیدا کردن نقاط ضعف و ارائه بازخوردها و توصیه ها به مدیریت و سنجش عملکرد کارکنان یک سازمان کمک می کنند.آنها اطلاعات بدست آمده را برای گرفتن تصمیم بهتر جهت جبران خسارت و پیشرفت سازمان ارائه می کنند.

مدیریت و توسعه سازمانی

این حوزه از روانشناسی صنعتی مربوط به ساختار و عملکرد سازمانی است. یک سازمان برای تعیین میزان کارآیی ، بهره وری و سودآوری سازمان، فرهنگ سازمانی و تغییرات ساختاری در سازمان ، نیاز به یک روانشناس صنعتی دارد.

روانشناسی سازمانی چیست؟

روانشناسی سازمانی بیشتر روی اینکه چگونه سازمان ها می توانند بر رفتار فردی تاثیر بگذارند، تمرکز دارد. ساختارهای سازمانی ، هنجارهای اجتماعی ، سبک های مدیریتی و انتظارات همگی عواملی هستند که می توانند بر نحوه رفتار افراد در داخل سازمان تأثیر بگذارند.

روانشناسان سازمانی امیدوارند با در نظر گرفتن چنین فاکتورهایی از یک سو عملکرد و سلامتی افراد را بهبود ببخشند و از سوی دیگر به منفعت کل سازمان کمک کنند.

بازار کار روانشناسی صنعتی و سازمانی

فعالیت روانشناسان I-O در بازار کار روانشناسی صنعتی و سازمانی در یکی از شش زمینه اصلی زیر است:

انتخاب کارمند

این حوزه شامل گزینش کارمندان برای تعیین صلاحیت آنها جهت یک موقعیت شغلی خاص است.

ارگونومی

ارگونومی فرآیند طراحی یا چیدمان محل کار ، محصولات و سیستم ها به گونه ای است که متناسب با افرادی باشد که از آنها استفاده می کنند.

توسعه سازمان

روانشناسان صنعتی سازمانی که در این زمینه کار می کنند ، اغلب از طریق افزایش سود ، طراحی مجدد محصولات و توسعه ساختار سازمانی ، به بهبود سازمانها کمک می کنند.

مدیریت عملکرد

روانشناسان I-O در این بخش به توسعه تکنیک هایی می پردازند که تعیین می کند آیا کارمندان کار خودشان را بدرستی انجام می دهند یا خیر؟

آموزش و توسعه

متخصصان این حوزه تعیین می كنند كه چه نوع مهارت هایی برای انجام مشاغل خاص و تدوین و ارزیابی برنامه های آموزش كارمندان لازم است.

زندگی کاری

این حوزه بر بهبود رضایت کارمندان و به حداکثر رساندن میزان بهره وری نیروی کار متمرکز شده است.

روانشناسان صنعتی کجا کار می کنند؟

برخی از روانشناسان صنعتی در صنعت تولید ، مراکز بهداشتی ، تشکیلات تجاری یا اتحادیه های کارگری فعالیت کرده و برخی دیگر یا دارای سمت های علمی در دانشگاه ها هستند یا به عنوان مشاور کار می کنند. عده ای هم بعنوان راهنما و مربی مستقیماً با بخش منابع انسانی یک شرکت کار می کنند.

در کل یک روانشناس صنعتی می تواند بعنوان مدیر توسعه سازمانی منابع انسانی، مربی، متخصص مدیریت استعداد ها، تحلیلگر رفتار، مدیر تمرین منابع انسانی، مشاور و پژوهشگر کار کند.

چه کسانی میتوانند بعنوان روانشناس صنعتی سازمانی کار کنند؟

کسانی که می خواهند در زمینه روانشناسی صنعتی سازمانی فعالیت کنند باید یکسری مهارت ها را داشته باشند.

یک روانشناس صنعتی و سازمانی باید دارای مهارتهای تحلیلی و تحقیقاتی ، حل مسئله، مهارتهای اداری، مهارت های بین فردی ، ارتباطات ، مدیریت تعارض و کار گروهی باشد.

 دانشجوی روانشناسی صنعتی سازمانی چه مهارتی کسب می کند؟

اگرچه بسیاری از فرصت های شغلی پایه در حوزه روانشناسی صنعتی سازمانی به مدرک لیسانس نیاز دارد اما برای استخدام در موقعیت های شغلی بهتر و مهمتر به مدرک کارشناسی ارشد این رشته نیاز دارید.

در  زیر برخی از مهارتهای مهمی که دانشجویان رشته روانشناسی صنعتی سازمانی کسب می کنند را بیان می کنیم:

جمع آوری داده ها

یک روانشناس صنعتی سازمانی برای درک بهتر مسائل مربوط به محیط کار و حل آنها باید نحوه جمع اوری و تجزیه تحلیل داده ها را بداند.جمع آوری داده ها شامل طراحی نظرسنجی برای بدست آوردن اطلاعات کیفی در خصوص نگرش کارکنان، مصاحبه با مدیران برای مدیریت بهتر و … می شود.

سنجش عملکرد

در سنجش عملکرد دانشجو با چالش های مرتبط با بهره وری که اغلب به ارزیابی اصولی عملکرد فردی و تیمی نیاز دارد، می پردازد.روانشناسی سازمانی مهارتهایی را در جهت تعیین اهداف، مدیریت انتظارات، ارائه مشاوره، استفاده از سیستم های مدیریت عملکرد و … را ارائه می کند.

طراحی برنامه

روانشناسان صنعتی سازمانی به منظور طراحی برنامه های آموزشی و توسعه حرفه ای کارکنان، استخدام می شوند.همچنین آنها برنامه هایی را برای بررسی مسائلی که روی روحیه کارکنان در محیط کار اثر می گذارد مانند آزار اذیت جنسی، تبعیض و … تدوین می کنند.

حل مساله

بسیاری از فارغ التحصیلان روانشناسی صنعتی سازمانی بویژه آنهایی که مدرک لیسانس دارند در نقش منابع انسانی مشغول به کار می شوند.

این افراد اغلب برای حل مشکلات مربوط به اختلافات بین کارکنان، تعارضات بین حزب کارگر و مدیریت، اختلاف در غرامت و مزایا و مسائل رفتاری فردی و مسائل مربوط به ایمنی محل کار استخدام می شوند.

ارتباط و ارائه

روانشناسان صنعتی سازمانی باید در مصاحبه با کارکنان، ارائه توصیه به رهبران ارشد و سایر مدیران شنونده خوبی باشند و بخوبی با مخاطب ارتباط بگیرند.برای این منظور دانشجویان باید در بحث های مختلف شرکت کنند و برای سایر افراد ارائه دهند .

روانشناسی صنعتی سازمانی در ایران

رشته روانشناسی صنعتی و سازمانی در ایران به همت دکتر حسین شکر کن که دارای مدرک دکترای روانشناسی صنعتی سازمانی از دانشگاه برکلی انگلستان می باشند پایه گذاری شد.ایشان که پدر این رشته در ایران هستند در سال ۱۳۵۲ برای نخستین بار رشته روانشناسی I/O را در دانشگاه شهید چمران اهواز تدریس کردند.از دیگر فعالیت های ایشان تاسیس انجمن روانشناسی صنعتی سازمانی در ایران در سال ۱۳۹۵ بود.

متاسفانه روانشناسی صنعتی سازمانی خیلی در ایران جا نیفتاده است و بسیاری از مدیران شرکت ها و سازمانهای داخل کشور هنوز از اهمیت وجود یک روانشناس صنعتی سازمانی بی خبر هستند.

خوشبختانه در سال های اخیر شورای عالی برنامه ریزی مقطع کارشناسی ارشد رشته روانشناسی صنعتی سازمانی را هم به تصویب رسانده و در حال حاضر ۴ دانشگاه سراسری شهید بهشتی و علامه طباطبایی تهران، شهید چمران اهواز و دانشگاه اصفهان و همچنین ۷ دانشگاه آزاد برای مقطع ارشد این رشته دانشجو می گیرند.با اینکار احتمال می رود که روانشناسی صنعتی سازمانی در ایران به سرعت پیشرفت کند و به جایی برسد که بسیاری از نهاد ها استخدام یک روانشناس صنعتی سازمانی را ضروری بدانند.بدین شکل بازار کار این متخصصان هم بهتر خواهد شد.

ارشد روانشناسی صنعتی و سازمانی

شاید کارشناسی ارشد روانشناسی صنعتی و سازمانی و اساسا ارتباط رشته روانشناسی با صنعت و سازمان برای خیلی از افراد مبهم باشد.

علم روانشناسی بسیار گسترده است و رشته روانشناسی صنعتی سازمانی هم بعنوان یکی از زیرشاخه های روانشناسی در کنار سایر گرایش ها در دانشگاه آموزش داده می شود که نقش چشم گیری در سلامت جامعه دارد .به زبان ساده ؛روانشناسی صنعتی وسازمانی یعنی به کارگرفتن قواعد روانشناسی در محیط کار .

افرادی که در مقطع ارشد این رشته را انتخاب می کنند می بایست دروس تخصصی چون آمار استنباطی و روش تحقیق پیشرفته، مناسبات انسانی-اسلامی در محیط کار، روانشناسی صنعتی(کارکنان)، روانشناسی سازمانی، بالندگی سازمانی، روانشناسی اجتماعی پیشرفته، آموزش نیروی انسانی، نظریه های سازمانی، روانشناسی مهندسی و کارورزی ۱ و ۲ را بگذرانند.

احتمالا با دیدن این دروس متوجه شده اید که چه کسانی برای این رشته مناسب هستند. افرادیکه به رشته‌های  روانشناسی ،طراحی محصول، کامپیوتر، آمار و مهندسی علاقه مند هستند می توانند در این رشته موفق شوند.

باتوجه به اینکه بیشتر مسائل روانشناختی در  محیط کار ی بزرگ دیده می‌شوند سازمان‌های بزرگ تمایل بیشتری به استخدام ارشد روانشناسی صنعتی و سازمانی دارند . یک روانشناس صنعتی و سازمانی می تواند به صورت تمام وقت یا پاره وقت یا حتی پروژه‌ای کار کند.

 

از کجا بفهمیم برای رشته روانشناسی صنعتی سازمانی مناسب هستیم؟

در ادامه یک تست آورده شده است که با پاسخ به سوالات آن می توانید بفهمید که آیا شما برای رشته روانشناسی صنعتی سازمانی مناسب هستید یا نه.برای هر سوال با ۳ گزینه دوست دارم، اوکی، دوست ندارم مواجه هستید که به ترتیب ۲ و ۱ و ۰ امتیاز برای هرکدام در نظر گرفته شده است.در پایان امتیازات خود را جمع بندی کنید و نتیجه را ببینید.