هیچ قانون و دلیل محکمی در مورد اینکه بهترین فاصله سنی بین دو فرزند از نظر روانشناسی چقدر است وجود ندارد. از آنجایی که نظرات با یکدیگر متفاوت است، در این مقاله به بهترین اختلاف سنی بین دو فرزند از منظر روانشناسی میپردازیم.
- بهترین فاصله سنی بین دو فرزند از نظر روانشناسی
- اختلاف سنی کم فرزندان (زیر ۲ سال)
- اختلاف سنی متوسط فرزندان (۲ تا ۴ سال)
- اختلاف سنی زیاد فرزندان (بیش از ۴ سال)
برای پیدا کردن مشاور خوب کودک به صفحه روانشناس کودک و نوجوان مراجعه نمایید.
بهترین فاصله سنی بین دو فرزند از نظر روانشناسی
بهترین فاصله سنی بین دو فرزند از نظر روانشناسی میتواند بر اساس شرایط زندگی، سلامتی جسمی و روحی پدر و مادر و همچنین مسائل مربوط به فرزند اول متفاوت باشد.نمیتوان عدد ثابتی مشخص کرد و برای همهی پدر و مادرها یک نسخهی واحد پیچید. والدین در این شرایط باید بتوانند پیش از متولد شدن فرزند دوم، شرایط جسمی و روحی را برای خود و فرزندان اول مهیا کنند و سپس دست به اقدام بزنند. بیتوجهی به این مسئله ممکن است سبب آسیب به کانون خانواده شود.
از این رو برای داشتن یک ایدهی درست، اختلاف سنی فرزندان را به ۳ گروه اصلی تقسیم کرده و به مزایا و معایب هر کدام میپردازیم؛ تا افراد بتوانند بنابر شرایط خود بهترین تصمیم را بگیرند.
اختلاف سنی کم فرزندان (زیر ۲ سال)
مزایا:
- دوران بارداری از نظر روحی و جسمی، والدین به ویژه مادر را تحتالشعاع قرار خواهد داد. اگر فاصلهی بین دو بارداری و تولد فرزندان کم باشد، افراد میتوانند به این تنشها سریعا پاسخ داده و در سنین پایینتر که توان جسمی و روحی آنها بالاتر است، این مسائل را پشتسر بگذارند.
- از دید روانشناسی داشتن همبازی میتواند تا حد زیادی به رشد و سلامت کودک کمک کند، تولد فرزند دوم در چنین شرایطی نویدبخش یک همبازی خوب برای فرزند اول است.در فاصله سنی کم، کودکان بیشتر میتوانند خود را درگیر بازیها، برنامههای تلویزیونی و سایر فعالیتهای مشابه کنند. از این رو این مسئله میتواند کار و مسئولیت شما را به عنوان والد کمی سبکتر کند.
- روانشناسان معتقدند، فرزندانی که با اختلاف سنی کمتر متولد میشوند، به دلیل تعامل با یکدیگر از ذوق و خلاقیت بیشتری برخوردارند.
معایب:
- عوارض زایمان چه از نظر جسمی و چه از نظر روانی میتواند با فاصله سنی کم بین دو فرزند بیشتر شود. مادر، ممکن است در این مواقع در معرض خطر زایمان زودرس و حتی افسردگی شدید بعد از زایمان قرار گیرد.
- تغییرات جسمی میتواند تغییرات روحی را نیز به همراه داشته باشد. مراقبت از کودک نوپا در دوران بارداری میتواند سخت و خستهکننده باشد و مادر را با چالشهای روحی و روانی مواجه سازد، به خصوص اگر ذخیره کلسیم، آهن و انواع ویتامینها به دلیل بارداری قبلی کم شده باشد.
- حسادت و کینه از جمله مواردی است که احتمالا تا حد بیشتری در برخی از کودکان نوپا نسبت به یک نوزاد جدید بروز میکند.
اگر به دنبال متخصص کودک هستسد حتما به صفحه انتخاب فوق تخصص روانشناس کودک در تهران مراجعه نمایید.
اختلاف سنی متوسط فرزندان (۲ تا ۴ سال)
مزایا:
- ایجاد یک فاصله نسبتا متوسط بین دو فرزند میتواند سبب شود تا مادر سلامتی جسمی و روحی خود را بازیابی کرده و به حالت عادی بازگردد. این موضوع تا حد زیادی از زایمان زودرس، تولد نوزادان کم وزن و نارس و همچنین تنشهای روحی بعد از زایمان پیشگیری خواهد کرد.
- داشتن اطلاعات بهروز و تجربه از دوران بارداری قبلی و تربیت فرزند ارشد، به خودی خود میتواند اضطراب و آشوبهای درونی والدین را کاهش داده و اجازه دهد تا با ذهنی بازتر و آرامتر برای پرورش کودکان خود تصمیم بگیرید.
معایب:
- از آن جایی که ممکن است در چنین گروه سنی، فرزند دوم بخواهد از وسایل فرزند اول استفاده کند و مشترکاتی با یکدیگر (مثل اتاق مشترک) داشته باشند، ممکن است نتوانند به خوبی با یکدیگر تعامل برقرار کرده و بازی کنند. مشاجره و دعوا بین این گروه سنی زیاد دیده میشود.
اختلاف سنی زیاد فرزندان (بیش از ۴ سال)
مزایا:
- برخی افراد ممکن است نتوانند طی ۲ تا ۳ سال اول، روح و جسم خود را احیا کنند. از این رو این اختلاف سنی میتواند برای آنها بسیار مفید باشد.
- وقتی اختلاف سنی بیش از ۴ سال باشد، فرزند اول شما احتمالا نیمی از روز را در مهد کودک یا مدرسه میگذراند و این گونه والد میتواند با ذهنی آرامتر و با دغدغه و استرس کمتر به کارهای خود و فرزند دوم برسد.
- با بزرگتر شدن فرزند اول و به دنیا آمدن فرزند دوم، حس کمکرسانی به پدر و مادر به فرزند اول القا میشود. فرزند بزرگتر همانطور که میبیند والدینش چگونه از او مراقبت میکنند؛ سعی میکند تا مراقب خواهر یا برادر خود در موقعیتهای مختلف باشد.
- پویایی، فعالیت و همچنین سپردن وظیفه به کودک اول میتواند او را مسئولیتپذیرتر و دغدغهمندتر بار بیاورد.
- حسادت، کینه، رنجش و کمبود محبت در این سن بسیار کم رنگتر است.
معایب:
- با ایجاد فاصلهی سنی زیاد، سن شما نیز به عنوان پدر و مادر بالاتر میرود، از این رو ممکن است حس چندگانگی، اختلاف سلیقه و نظر و در نهایت عدم همدلی در خانواده رخ دهد و جو صمیمی خانوادگی را متشنج کند.
- همانطور که فاصله سنی کم بین بچهها میتواند به والدین، به ویژه مادر آسیب بزند، فاصله سنی زیاد نیز ممکن است او را چه از نظر بدنی و چه از نظر روانی کم توانتر و بیحوصلهتر کند. پایین آمدن قدرت باروری، بالا رفتن احتمال سقط جنین، متولد شدن نوزادان نارس، افسردگیهای شدید بعد از زایمان، مشکلات روحی و روانی و ایجاد برخی دیگر از مشکلات مثل بالا رفتن فشار خون از جمله مواردی است که در این شرایط مادر را تهدید میکند.
- اختلاف سنی زیاد بین فرزندان سبب میشود تا شما به عنوان والد مجبور شوید اطلاعات خود را مجددا به روز کنید؛ چرا که اتکا به دانش قبلی و گام برداشتن در مسیری که طی کرده اید، ممکن است مشکلساز شود و شما را نسبت به سایر والدین در ماراتون تربیت فرزندانتان عقب بیاندازد.
آیا بین نوع زایمان و فاصله سنی مناسب بین دو فرزند رابطه وجود دارد؟
اگرچه یکی از پرسشهای اساسی برای والدین این است که آیا ارتباطی بین نوع زایمان و فاصله سنی مناسب بین دو فرزند وجود دارد یا خیر؛ اما این مسئله مورد بحث و اختلاف نظر بسیاری از والدین قرار گرفته است. زیرا هر خانواده بر اساس وضعیت، تجربیات و شرایط خود تصمیمات متفاوتی را اتخاذ میکند. برخی فکر میکنند که اختلاف سنی بین فرزندان نباید خیلی کم یا خیلی زیاد باشد زیرا این میتواند به مشکلات جسمی و روحی بسیاری منجر شود.
برخی دیگر به اشتباه فکر میکنند که تنها زوجینی که اولین فرزند خود را از طریق جراحی سزارین به دنیا میآورند باید فاصله سنی حدود سه ساله را رعایت کنند و زنانی که از طریق زایمان طبیعی فرزندشان را به دنیا آوردهاند، زایمان بعدی برای آنها بلامانع است.
اما در واقع، هیچ ارتباطی بین فاصله سنی فرزندان و نوع زایمان وجود ندارد. اصلیترین دلیل برای توصیه به وجود فاصله مناسب بین تولد فرزندان، این است که مادر بتواند از نظر جسمی و روحی بهبود یابد و سلامت خود و جنین را تضمین کند. عدم رعایت این نکات و ابتلا به افسردگیهای بعد از زایمانهای پی در پی عواقب جبران ناپذیری به همراه خواهد داشت.