حسادت یکی از مواردی است که به وفور در دنیای فرزندپروری ظاهر می‌شود و گاهی سبب ایجاد دل‌نگرانی‌هایی برای والدین می‌شود. این احساسات می‌تواند در سنین مختلف از نوزادان تا نوجوانان نمود کند. از منظر روانشناسی باید بگوییم که بهتر است پدر و مادرها بدانند که حسادت یک احساس طبیعی و رایج در میان کودکان است. هدف این مقاله روشن کردن اهمیت پذیرش و کمک به کودکان برای مقابله با حسادت است. در ادامه به حسادت در کودکان از نظر روانشناسی، شدیدترین دوره حسادت کودک و علائم حسادت در کودکان اشاره خواهیم کرد. با ما همراه باشید.
- حسادت در کودکان از نظر روانشناسی
- شدیدترین دوره حسادت کودک
- علائم حسادت در کودکان
- اهمیت توجه و کمک به کودکان برای مقابله با حسادت
- برانگیختن حسادت کودکان به دلیل اشتباهات والدین
مقابله با حسادت در کودکان از نظر روانشناسی
برخی از راهکارها برای پیشگیری از حسادت کودکان از نظر روانشناسی عبارت است از:
حسادت را به جاه طلبی تبدیل کنید
منحرف کردن حس منفی حسادت به یک کانال مثبت، راهی عالی برای کاهش احساسات منفی اوست. به عنوان مثال، اگر فرزند شما به دلیل گرفتن نمرات خوب دوستش غمگین است، بهتر است او را تشویق کنید و انگیزه دهید که سخت‌تر درس بخواند و نمرات بهتری کسب کند.
گوش شنوا برای آنها باشید
در بیشتر موارد، رفتار حسادت آمیز ریشه در اعماق وجود و درون دارد. از این رو بهتر است با فرزندتان صحبت کنید و دلیل حسادت او به یک فرد خاص یا نارضایتی او از یک موقعیت خاص را بدانید.
از مقایسه کردن با دیگران بپرهیزید
هرگز فرزندتان را با دیگران مقایسه نکنید، زیرا ممکن است به آنها حس بی‌ارزش بودن القا شود؛ که این مورد می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری به دنبال داشته باشد.
قدرت منحصر به فرد کودک را به او یادآوری کنید
هر کدام از کودکان در یک زمینه خاص استعداد و مهارت دارند. از این رو بهتر است برای شکوفایی هر چه تمام تر فرزندتان تلاش کرده و از آن به عنوان نقاط قوت بهره ببرید.
برای شناخت بهتر فرزندانتان حتما مقاله مشکلات ذهنی نوجوانان را مطالعه نمایید.
شدیدترین دوره حسادت در کودکان
حسادت در کودکان از نظر رونشناسی امری رایج و عادی است. از این رو می‌توان گفت که در اکثر کودکان می‌توان در مقطعی از زندگی آنها به خصوص در سال‌های اولیه‌ی زندگیشان، مسئله‌ی حسد را به طور برجسته مشاهده کرد. شدیدترین دوره حسادت در کودکان می‌تواند با ورود یک خواهر یا برادر جدید، دستاوردهای یک دوست یا همبازی و… به اشکال مختلف ظاهر شود.
از منظر روانشناسی شدیدترین دوره حسادت در کودکان معمولا از ۱.۵ سالگی آغاز شده و گاهی تا ۴ یا ۶ سالگی ادامه می‌یابد. این بازه می‌تواند در کودکان مختلف نیز کوتاه‌تر و حتی گاهی طولانی‌تر شود. حقیقت این است که حسادت بخشی از رشد است و تشخیص و رسیدگی به آن برای والدین بسیار حیاتی است.
برای آگاهی در مورد بهترین سن بین کودکان خود به مقاله فاصله سنی بین فرزندان مراجعه نمایید.
علائم حسادت در کودکان
در دوران کودکی، زمانی که فرزندانتان در حال بازی با دیگر کودکان است، ممکن است متوجه نشانه‌های حسادت شوید. این اتفاق معمولا آنقدر مشهود است حتی ممکن است به طور جدی سبب درگیری فیزیکی در بین برخی از کودکان شود.
برخی از علائم حسادت در کودکان عبارت است از:
- شکایت‌های پی در پی از همسالان
- خشم
- اضطراب
- رفتار مالکانه
- حساسیت بیش از حد
- بی‌حوصلگی
- فرار از موقعیت
- درک نادرست از نیات دیگران
- قلدری
- خصومت
- سوء ظن
اهمیت توجه و کمک به کودکان برای مقابله با حسادت
حسادت در کودکان از نظر روانشناسی اغلب ناشی از احساس ترس و ناامنی است. در صورت عدم توجه، این احساسات می‌تواند بر عزت نفس، روابط فردی و بین فردی و رفاه کلی کودک تأثیر بگذارد. با این حال، اگر والدین به طور فعال و موثر بتوانند علائم حسادت در کودکان را پیدا کرده و حسادت فرزند خود را از طریق راهکارهای فرزندپروری کنترل کنند، قطعا می‌توانند به رشد عاطفی سالم‌تر آنها کمک کنند.
در این میان کودکان یاد می‌گیرند که چگونه احساسات خود را ابراز کنند، چگونه با دیگران همدلی کنند و در مواجهه با موقعیت‌های چالش برانگیز از پس مشکلات خود برآیند. علاوه بر این، والدین با کمک به کودکان خود برای مقابله با حسادت، به ایجاد یک محیط خانوادگی هماهنگ‌تر که سرشار از عشق و تفاهم است، کمک خواهند کرد.
برانگیختن حسادت کودکان به دلیل اشتباهات والدین
رفتار والدین گاهی می‌تواند سبب تحریک حس حسادت در دوران کودکی شود. در قسمت زیر به برخی از اشتباهات والدین که ممکن است باعث حسادت شود اشاره خواهیم کرد.
نوازش بیش از حد
اگر کودک را با نوازش بیش از حد لوس کنید، ممکن است در محیط امن خانه احساس شکست‌ناپذیری داشته باشد. از این رو وقتی او خارج از این محیط با همبازی یا با دوست قدرتمندتر از خود روبه‌رو می شود، احساس ناامنی به او دست می‌دهد. آنها ممکن است زمانی که توجه لازم را دریافت نکنند، دچار افسردگی شوند و حسادتشان بیش از پیش برانگیخته شود.
محافظت بیش از حد
محافظت بیش از حد از کودک و سپس رها کردن او ممکن است سبب شود تا کودک نسبت به سایر همسالانش احساس ترس و خجالت داشته باشد و با دیدن یک فرد با اعتماد به نفس حسد ورزد.
استبداد در فرزندپروری
کنترل بیش از حد و استبداد در فرزندپروری یکی دیگر از اشتباهات والدین است که ممکن است سبب افزایش حس حسادت در کودکان از نظر روانشناسی شود. گذاشتن قوانین و مقررات سخت‌گیرانه بدون توضیح و علت، کودک را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این مورد سبب می‌شود تا کودک با کمبود اعتماد به نفس رشد کنند و نسبت به خواهر و برادر یا دوستان خود حس حقارت و بی‌لیاقتی داشته باشد.
مقایسه با دیگران
یکی دیگر از اشتباهات خطرناک والدین، مقایسه فرزندان خود با یکدیگر است. مقایسه تنها می‌تواند منجر به حسادت، رقابت و عدم اعتماد به نفس شود. کودکی که احساس حقارت می‌کند ممکن است نسبت به موفقیت طمع نشان دهد و به دنبال آن کینه‌توزی را یاد بگیرد.
ایجاد رقابت ناسالم
وادار کردن کودکان به انجام فعالیت‌های دیگران و مقایسه نتایج آنها، باعث ایجاد رقابت ناسالم در بین آنها می‌شود. استعداد کودکان با یکدیگر متفاوت است از این رو ممکن است یک کودک در مقایسه با دیگری مهارت کمتری نسبت به یک کار خاص داشته باشد. اینجاست که اصرار بر انجام یک فعالیت مشابه با دقت مشابه ممکن است منجر به برانگیختن حسادت شود.
فرزندآوری
گاهی اوقات ممکن است والدین با تولد فرزند دیگر خود، توجه کمتری به فرزند قبل نشان دهند. این مورد سبب می‌شود تا با آمدن عضو جدید خانواده، کودکان بزرگتر احساس خلع شدن از سلطنت را داشته باشید که این موضوع به شدت می‌تواند آنها را تحت تاثیر قرار داده و حسد را برانگیخته شد.